با همان لباس افسری به مدرسه می‌آمد. كسی جرات نداشت روی حرفش حرف بزند و بگوید، آقا جان این چه كاری است كه می‌خواهی بكنی! آن زمان هنوز كسی به خودش اجازه نمی‌داد كه با نظامی جماعت مخالفت كند.
موسیقی در ایران با كمك نظامیانی كه در اروپا موزیك را آموخته بودند و بعد به خدمت ارتش ایران در آمده بودند چهره‌ای علمی گرفت. ورود موسیقی كلاسیك و تشكیل اركستر‌های موسیقی به دست همین افراد شكل گرفت. اما بسیاری از آنها به همان اندازه كه به پیشرفت و ساماندهی موسیقی در ایران به خصوص موسیقی اروپایی كمك كردند، موسیقی ملی ایران را مورد بی‌مهری قرار دادند. نمونه‌اش غلامحسین مین‌باشیان كه به قول روح‌الله خالقی كارهایش برای موسیقی هم ضرر داشت هم منفعت.
مین‌باشیان در اواخر سال 1313، به جای كلنل وزیری رئیس هنرستان شد.
او پنجم آبان ماه 1286 در تهران به دنیا آمد. پس از تحصیل در شعبه موزیك دارالفنون رهسپار ژنو شد و سه سال در كنسرواتوار ژنو به تحصیل موسیقی پرداخت. ساز تخصصی او ویولن بود و در پایان هر سال تحصیلی جایزه اول نوازندگی را دریافت می‌كرد. سپس تحصیلات موسیقایی خود را در كنسرواتوار برلین ادامه داد و در سال 1309 خورشیدی دیپلم این مركز را گرفت. او نخستین هنرجوی آسیایی بود كه از این كنسرواتوار، مدال گوستاو هلندر (بزرگترین نشان هنری) را دریافت كرد.
ممنوعیت نواختن موسیقی ایرانی در هنرستان به دستور غلامحسین مین‌باشیان
دو سال بعد از بازگشت به ایران، در مهرماه 1313 به ریاست هنرستان موسیقی برگزیده شد. وقتی از ایران رفت هجده سال بیشتر نداشت و چیزی از موسیقی ایرانی نمی‌دانست. تنها موسیقی‌ای كه می‌شناخت موسیقی كلاسیك اروپایی بود. او و تعدادی از تحصیل كردگان از فرنگ برگشته معتقد بودند موسیقی ایرانی نوعی موسیقی محلی است و اهمیتی ندارد.
وقتی وارد هنرستان شد دید كه بعضی از شاگردان تار می‌زنند. گفت: «باید سازتان را عوض كنید.» دستور داد تا تمام تارهای هنرستان را جمع كنند و در انبار بگذارند. استاد علی‌اكبر شهنازی از استادان هنرستان بود، به موسی معروفی كه عمری به موسیقی ایرانی خدمت كرده بود گفت: «خط شما خوب است، دفتر اندیكاتور بنویسید.»
مین‌باشیان برنامه‌های قبلی را كه در آن آموزش موسیقی ایرانی نیز منظور شده بود، لغو و برنامه جدیدی كه اخذ شده از كنسرواتوارهای ژنو و برلین بود، به تصویب شورای عالی فرهنگ آن زمان رساند.
به این ترتیب نواختن موسیقی ایرانی در هنرستان ممنوع شد. هیچ كس اعتراضی نكرد چون قوانین از دهان یك افسر نظام در می‌آمد. در این دوره بسیاری از شاگردان و استادان موسیقی از هنرستان رفتند یا سازشان را عوض كردند. عبدالعلی وزیری از استادان نام آشنای موسیقی، ناچار شد هنرآموز سرود شود و جواد معروفی هم از هنرستان رفت.
تشکیل اداره موسیقی در وزارت فرهنگ به دستور مین‌باشیان
اما امروز كسی نیست كه از مین‌باشیان به بدی یاد كند. او اقدامات مثبت هم در كارنامه دارد. با نفوذ زیادی در دستگاه حكومتی داشت كارهای مهمی انجام داد. در سال 1317 به پیشنهاد مین‌باشیان اداره موسیقی در وزارت فرهنگ تشكیل شد كه سرپرستی‌اش را نیز خودش برعهده داشت. اگر چه این اداره چند كارمند بیشتر نداشت كه آنها هم در هنرستان موسیقی مستقر بودند. اما با راه‌اندازی آن قدم‌های بزرگی برای موسیقی برداشته شد. با تشكیل این اداره او توانست ده نفر از استادن برجسته چك را به مدت سه سال استخدام كند. آنها در تربیت نوازندگان ایرانی بسیار موثر و مفید بودند. اركستر هنرستان را تقویت كرد و رسم را بر این گذاشت كه این اركستر در برنامه‌های فرهنگی موسیقی اجرا كند. سال 1314 مین باشیان اركستر دیگری به نام شهرداری تشكیل داد و چند كنسرت خصوصی اجرا كرد.
با گسترش كار هنرستان سرگرد مین‌باشیان دوره عالی موسیقی برای رشته‌های مختلف تشكیل و نام مدرسه موسیقی را به مدرسه عالی موسیقی تغییر داد. مین‌باشیان كلاس‌های مخصوص تعلیم موسیقی را در شهر‌های مختلف ایران تشكیل داد. از سال 1317 تا 1320 كه این كلاس‌ها دایر بود، نزدیك به هزار نفر از این كلاس‌ها گواهی‌‌نامه دریافت كردند.
با پیش آمدن سال 1320 و ورود متفقین به ایران مین‌باشیان از مدیریت موسیقی بركنار شد و دوباره علی نقی وزیری مدیر هنرستان شد و موسیقی ایرانی كه چند سالی مورد بی‌مهری قرار گرفته بود دوباره جایگاهش را در هنرستان عالی موسیقی پیدا كرد. شش سال بعد با تشكیل اداره هنرهای زیبا هنرستان موسیقی ملی تاسیس شد. به این ترتیب هنرجویان این هنرستان تنها به آموختن علمی موسیقی ایرانی و هنرجویان هنرستان عالی موسیقی به آموختن موسیقی كلاسیك غربی پرداختند.
غلامحسین مین‌باشیان قدم‌های مثبتی برای پیشرفت موسیقی كلاسیك در ایران برداشت اما دوستداران موسیقی ایرانی هرگز روز‌های تلخ هنرستان را از یاد نمی‌برند.
یک پاسخ
برآیند کارهایش مثبت است