سنندج و زیبایی‌هایش را با هم ببینیم

خبرنگار امرداد: مارال آریایی
1397-03-17
00:00

ایران بنا به گستردگی که از شمال به جنوب و باختر به خاور دارد، دارای آب‌وهوای گوناگونی است که باعث پدید آمدن شرایط گوناگون زندگی و باورها شده است به‌همین‌روی هر فصلی شایسته سفر به شهرها و مناطق گوناگون این دیار است.
شهرستان سنندج به‌عنوان مرکز استان کردستان در بازه 512 کیلومتری باختر شهر تهران جای دارد و برپایه برآورد سال 1395 جمعیتی برابر با 501402 تن پرجمعیت‌ترین شهرستان استان به شمار می‌آید.
سنندج سرزمینی کوهستانی با آب‌وهوای سرد کوهستانی است و تابستان‌های ملایم و زمستان‌های سردی دارد. بلندی این شهر از سطح دریا 1480 متر با بارندگی متوسط بیش از 500 میلیمتر در سال است.
پیرامون سنندج کوه‌های بلندی مانند «آبیدر» و «کوه کوچکه‌رش» (سنگ سیاه) به‌چشم می‌خورد و در درون شهر تپه ماهورهای گوناگونی مانند «توس نوذر»، «تپه روسی»، «تپه شرف‌الملک» وجود دارد که از دیدگاه تاریخی ارزش بالایی دارند. در کناره خاوری شهر رودخانه «قشلاق) جاری است.
مردم بومی کردنشین، شهر سنندج را «سنه» می‌خوانند و سنندج تازی شده واژه «سنه دژ» است؛ در فرهنگ واژه‌های اوستایی سنه به‌چَم (:معنی) شاهین و عقاب است. در دوره صفویه «شاه صفی سلیمان خان اردلان» کانون حکومت را از دژهای «ححسن‌آباد» و «پالنگان» در جنوب سنندج به شهر سنه جابه‌جا کرد که پیش از آن سنندج به‌گونه دهکده‌ای کوچک بود و به‌گمان بسیار شهر کهن «سنه» در اثر زلزله و یا یورش مغول ویران شده‌بود زیرا تپه‌های باستانی «توس نوذر» در کنار رودخانه قشلاق و دژ حسن آباد و گورهایی با دیرینگی بیش از هزار سال پیدا شده در سنندج، گواه بر دیرپایی این شهر دارد.
سلیمان خان اردلان پس از جابه‌جایی کانون حکومت به سنندج، دژ حکومتی خود را با استواری بیشتر در بالای تپه‌ای بنا نهاد و بناها، گرمابه، مسجد و بازار را در خارج و پیرامون دژ ساخت.
شهر سنندج به‌انگیزه داشتن منابع طبیعی و باورهای گوناگون در جایگاه بالای هنری و فرهنگی جای دارد و با داشتن هنرمندان بسیاری در زمینه تیاتر، خنیاگری و هنرهای تجسمی و… شهر چهره فرهنگی و هنری به خود گرفته‌است؛ هم‌چنین دارای بزرگترین سینمای روباز (تابستان) کشور است که در باغ امیریه یکی از جاهای گردشگری سنندج به‌شمار می‌اید.
یکی از ویژگی‌های شهرهای بزرگ ایران، داشتن بازار سرپوشیده است که بیشتر به نام همان شهر نامیده می‌شود. سنندج نیز بازار سرپوشیده درازی داشت که در زمان پهلوی پس از خیابان‌کشی به‌گونه شمالی و جنوبی خیابان انقلاب درآمد که بخش شمالی بازار سنندجی و بخش جنوبی بازار «آصف» نام گرفته‌است.
سنندج دارای دو گنج‌خانه است خانه کرد نامدار به «عمارت آصف» گنج‌خانه مردم‌شناسی مناطق کردنشین و بزرگترین گنج‌خانه مردم‌شناسی وابسته به یک تبار در کشور است. این خانه در خیابان امام خمینی سنندج جای دارد و به‌عنوان یکی از بزرگترین بناهای اشرافی شهر است که دارای ارزش‌های مهرازی مانند آجرکاری، گچ‌بری و اروسی‌سازی است و گرمابه آن زیباترین گرمابه در سنندج به‌شمار می‌آید. بنای آغازین خانه کرد وابسته به دوره صفویه و در دوره قاجار و پهلوی گسترده‌تر می‌شود.
گنج‌خانه سنندج در خیابان امام، کوچه حبیبی و در بخش بیرونی «عمارت ملا لطف‌اله شیخ‌الاسلام» جای دارد و در آن آثار و اشیا تاریخی پیدا شده از استان و دیگر جاهای ایران به نمایش گذاشته شده‌است. اروسی‌های یگانه این بنا کار دست استادکاران سنندجی است و بازمانده از دوره قاجار است.
از دیگر بناهای ارزشمند این شهر تاریخی فرهنگی:
بنای خسروآباد نامدار به «شبلی» که سال‌های کانون حکومت حاکمان اردلان به ویژه خسروخان بوده‌است. این کاخ دارای آراستنی‌های مهرازی یگانه مانند گچ‌بری، آجرکاری، اروسی و حوض چلیپا گونه و باغی بزرگ است.
بنای وکیل دارای سه حیاط با بناهای وابسته و یک گرمابه خصوصی و در درون مجموعه و یک گرمابه همگانی در خارج آن است. بخش اصلی بنا وابسته به دوران زندیه و بخش‌های دیگر برجای مانده از دوره قاجار است.
بنای مشیردیوان در خیابان شهدا جای دارد و دارای هفت حیاط با فضاهای وابسته و یک گرمابه خصوصی در درون مجموعه است. هر حیاط دارای آب‌نما است. این بنا به دست میرزا یوسف مشیردیوان در دوره قاجاریه ساخته شده‌است. زیباترین ایوان با طرح کلاه فرنک در سنندج از آنِ این بنا است.
بناهای زیبای دیگری در سنندج وجود دارد که دوست‌داران با گذاشتن زمان بیشتری می‌توانند از نزدیک آنان را ببینند و برای گردش بیشتر به قله‌های آبیدر، سلطان سراج‌الدین، کوه چرخ‌لان و بسیار جاهای زیبای دیگر سنندج بروند و از صنایع‌دستی این شهر مانند قالی، قالیچه، گلیم، تخته نرد و شطرنج که شهرت جهانی دارد، برای یادگاری خرید کنند.

پل قشلاق سنندج