این جمله‌ی برجسته که حکایت از تشنگی و شیفتگیِ گوینده‌ی آن در برابر دانش دارد، از زبان کسی است که بی‌گمان یکی از کم‌شمار چهره‌های چندبُعدی در ایران معاصر و از پُرکارترین پژوهشگران حوزه‌ی علم در جهان به شمار می‌رود. درباره‌ی او بسیار شنیده‌ایم و از گفته‌هایش بسیار آموخته‌ایم، اما کمتر فرصتی دست داده تا او را در لحظه به لحظه‌ی زندگی‌اش همراهی کنیم.
پروفسور محمود حسابی را می‌گویم. فرزند راستین پورسینا و ابوریحان
شادروان محمود حسابی و خدمات علمی-فرهنگی او به دانش جهانی و پایه‌گزاری ایران نوین به وسیله‌ی او و هم‌نسلانش، در یاد هر ایرانی آگاه، فراموش ناشدنی است.
در همین روند یكی از زوایای علمی این چهره‌ی جهانی، دیدگاه‌های ویژه‌ی او به زبان فارسی و توانایی‌های پیدا و ناپیدای آن است.
پژوهش های فرهنگی استاد در حوزه‌ی مطالعات زبان پارسی شامل رساله ی راه ما ( ۱۹۳۵ )، کتاب نام‌های ایرانی(۱۳۱۹) و رساله ای درباره ی فیزیک جدید و فلسفه ی ایران باستان است. در زمینه ی زبان، کتاب های وندها و گهواره های فارسی (۱۳۶۸)، فرهنگ حسابی ۳۷۲، رساله ی توانایی زبان فارسی (۱۳۵۰) از آثار ماندنی در فرهنگ فارسی هستند. دکتر حسابی در کتاب وندها و گهواره های فارسی می نویسد: “زبان فارسی یکی از زبان های هند و اروپایی است. این زبان ها دارای ریشه های مشترکی هستند و از هندوستان و ایران و کشورهای اروپا تا جزیره ی ایسلند گسترش دارند. این زبان ها از نوع زبان های تحلیلی و دپسا می باشند. (Analytic and Agglutmating)
در ساختمان این زبان ها دو جزء وجود دارد. یکی ریشه ها و دیگری وندها. ریشه ها شامل فصل و اسم و صفت اند و وندها شامل پیشوند و پسوند. از ترکیب این دو جزء واژه ها ساخته می شوند. مثلأ واژه (پیشرفت) از دوسیدن ( الساق) ریشه (رفتن) به پیشوند (پیش ) ساخته شده است و واژه ( گفتار ) از ریشه گفتن و پسوند ( آر) ساخته شده است.” شماره واژه هایی که با چند ریشه و پسوند و چند پیشوند می توان ساخت بسیار زیاد است. با ۱۵۰۰ ریشه و ۱۵۰ پسوند می شود ۲۲۵۰۰۰= ۱۵۰× ۱۵۰۰ واژه ساخت . با ترکیب این ۲۲۵۰۰۰ واژه با ۲۰۰ پسوند می شود ۴۵۰۰۰۰۰۰= ۲۰۰× ۲۲۵۰۰۰ (چهل و پنج میلیون) واژه دیگر ساخت. در فارسی ترکیب های فراوان دیگری هم هست که به این شماره افزوده می شود. مانند ترکیب اسم با صفت چون ( روش اول ) و پیوند اسم با اسم چون ( خردپیشه ) و فعل با صفت چون و فعل با فعل چون ( گفت و شنود.)
پروفسور حسابی برای زنده نگاهداشتن زبان فارسی تلاش فراوانی نمودند. ایشان براساس مطالعات شخصی در خصوص ایجاد لغات و اصطلاحات جدید با استفاده از قابلیت ترکیب واژه‌ها و استفاده از پیشوندها و پسوندهای موجود در زبان فارسی و مقایسه آن با قابلیت دیگر زبان‌ها، با استفاده از روابط احتمالات نشان دادند زبان فارسی از این جهت در زمره زبان‌های نخست جهان قرار دارد.
در همین ارتباط، استاد، پژوهش‌های گسترده‌ای در مورد شعرای بزرگ ایران مانند حافظ، سعدی و بابا طاهر انجام دادند که بعضی از این پژوهش‌ها و نظریات ایشان از سوی بنیاد پروفسور حسابی گردآوری و چاپ شده است.
