نگاره خط‌های اقوام کهن مکزیک

موزه ملی ایران میزبان «نگاره خط‌های اقوام کهن مکزیک» که برای نخستین باز در ایران و خاورمیانه به نمایش در‌می‌آیند.
به گزارش تارنمای امرداد، مجموعه آثار شامل 26 نگاره خط و نشان‌دهنده فرهنگ‌های آزتک، مایا، میکستکا و تولتکا هستند و می‌توانند به عنوان اسناد تاریخی از دیدگاه‌های گوناگون زندگی تمدن‌های بزرگ در سرزمین را بازگو کنند.
این مجموعه نگاره خط‌ها که در کتابخانه ملی مردم‌شناسی و تاریه، موسسه ملی مردم‌شناسی و تاریخ نگه‌داری می‌شود و در سال 1997 به ثبت جهانی یونسکو در آمده‌است.
این نمایشگاه از پشتیبانی آژانس همکاری‌های فراملی (:بین‌المللی) و توسعه (AMEXCID)، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران، یونسکو، ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌های کشور)، موسسه انتشاراتی معتبر «نگاه» و شرکت معروف White house Middle East Electronics برخوردار است و با برپایی این نمایشگاه، سفارت مکزیک در ایران به دنبال ادامه توسعه روابط فرهنگی به عنوان پایه و اساسی مناسب برای شناخت بهتر و در نتیجه تقویت مناسبات تجاری و همکاری میان مکزیک و ایران، این وارثان دو تمدن بزرگ، است.

گفتی است این نمایشگاه با آرمانی همکاری بیشتر گنج‌خانه‌ها در سطح فراملی (:بین‌المللی) و گفت‌وگوی بین تمدن‌ها صورت گرفته‌است. پیش از این در سال 1386 از سوی گنج‌خانه ملی ایران نمایشگاهی با نام «پارس، پاره‌هایی از بهشت» در گنج‌خانه ملی انسان‌شناسی مکزیک و چند شهر  دیگر در آن کشور برگزار شد که با بازدید نیم میلیونی روبه‌رو شد.
نمایشگاه «نگاره خط‌های اقوام کهن» تا 22 آبان‌ماه در بنای دوره اسلامی گنج‌خانه ملی ایران به آدرس خیابان امام‌خمینی، خیابان سی‌تیر، گنج‌خانه ملی ایران برپا است.

نگاره خط کلمبینو

بخشی از زندگی برجسته‌ترین حکمران میکستکو در سده یازدهم نامدار به گوزن هشتم «پنجه پلنگ» را روایت می‌کند. نگاره‌ها به کارهایی اشاره می‌کند که از سوی این ارباب برای دیدار با شخصیت‌های گوناگون میکستکا از جمله ارباب کانیا، بنیان‌گذار قلمرو حکمرانی توتوتپک و آیین‌های گوناگون مانند سوراخ کردن بینی برای گذاردن آویز بینی از جنس فیروزه و شناخته شده به‌عنوان اربابی بزرگ صورت می‌گرفت.

نگاره خط گاه‌شمار مکزیکی

این گردونه‌های گاه‌شماری، نماینده و نماد گاه‌شماری خورشیدی هستند که دارای 360 روز  و پنج‌روز سرنوشت‌ساز است.
در کانون گردون گاه‌شماری شماره یک، حامل‌های چهارگانه سال قرار دارند: خانه، خرگوش، عصا و سنگ چخماق و چندین بخش که سال‌های 1654 تا 1699 را دربر می‌گیرند. گردون گاه‌شماری شماره 7 چهار جهت اصلی و 20 بخش همراه با نگاره‌هایی وابسته به سال‌های 1720 تا 1801 را نشان می‌دهد که شامل نوشت‌های حاشیه‌ای به زبان‌های ناهوآتلی و اسپانیایی بوده و در کانون دایره خورشید و ماه به صورت‌ها انسانی به همراه ستاره‌ها دیده می‌شوند.
گردونه‌های گاه‌شماری در تاریخ خاستگاه اقوامی گنجانده شده‌اند که در امریکای شمالی ماریانو فرناندز اچوریا ای ویتیامی استقرار یافتند. این نگاره خطی به گمان بسیار  از آنِ فرانسیسکو دل پاسو ترونکو سو بوده‌است.

نگاره خط تونال آماتل آنوبین

این نگاره وابسته به منطقه تلاک کالا و از کتاب شمارش روزها و سرنوشت‌ها است. در آن تونال پوالی یا سیکل گاه‌شماری 260 روزه بازآفرینی می‌شود. نام الکسیس آتوبین، سومین دارنده آن از آخر، بر آن نهاده شده‌است.
در رویه‌های (:صفحه‌های) آن، کادری بزرگ وجود دارد که شامل خدای حامی، سیزدهمین گاه‌شماری آیینی ناهوآ است، در حالی‌که در جعبه‌های کوچک، روزها با شمارش‌شان دیده می‌شوند، اربابان نه‌گانه شب، اربابان سیزده‌گانه روز و سیزده پرنده. این امر به کشیشان توان برگزاری آیین‌های مذهبی گوناگونی را می‌داد.

نگاره خط هوآمانتلا

این نگاره خط وابسته به سده شانزدهم، بزرگترین نگاره خط جهان از لحاظ اندازه و یکی از اندک اسناد شناخته شده فرهنگ اوتومی به‌شمار می‌آید. این اثر نشان‌دهنده ریشه‌های گروهی است که در کوآماتلا که امروز هوآمانتلا نامیده می‌شود و نیز حماسه‌های آن‌ها است.
نگاره‌ها با زیارت این گروه آغاز می‌گردد، کمی پس از فروپاشی شهر تولا، از چیاپان در ایالت مکزیک گرفته تا تلاکسکالا. مکان‌های مسیر سفر و جنگ‌هایی که با آن‌ها روبه‌رو شدند، جدا شده‌است. افزون براین ورود اسپانیایی‌ها و ساخت صومعه‌ای با کلیسای آن را روایت می‌کند.
لورنسو بوتورینی آن را در یکی از خلوتکده‌های اوآمانتلا، تلاکس کالا پیدا کرد. هشت تکه از آن وجود دارد شش تکه‌اش در کتابخانه ملی مردم‌شناسی و تاریخ مکزیک و دو تکه دیگر در آلمان، در کتابخانه دولتی برلین است.
در سال 1997 در میراث مستند جهانی یونسکو به ثبت رسید. به گفته بوتورینی این نگاره خطی بیش از هفت متر درازا دارد و از آن چنین برداشت می‌شود که نیمی از آن وجود ندارد.

نگاره خط نقشه سیگوننسا

نگاره خط نقشه سیگوننسا وابسته به سده شانزدهم از کانون مکزیک که مانند نگاره خط‌های بوتورینی، تاریخچه زیارتی را روایت می‌کند که «ازتک‌ها» یا همان مکزیکاها، از «استلان» تا بنیان‌گذاری «مکزیک‌ـ‌تنوچتیتلان» دنبال نمودند. نگاره مسیر سفر و زمانی را که تا رسیدن به سرزمین موعود خدایشان یعنی «اوایتزلویلوپوچتل» صرف کردند، نشان می‌دهد. ردپاها، نشان‌دهنده راه پیموده شده است و مکان‌ها را به‌هم پیوند می‌دهد. نگاره‌ها و نمادهای استلان هویدا است، در یک چهار ضلعی آب و یک تپه در میانه آشکار است که در بالای آن درختی سربرافراشته و پرنده‌ای روی آن نشسته و چاپولتیک، یک ملخ بزرگ اندام روی یک تپه، جایی که در آن، راه به سوی تلاتلولکو و تنوچتیتلان بخش‌بندی می‌شود.
پیشینه آن وابسته به سده هفدهم، بخشی از مجموعه «کارلوس سیگوننسا وگونگورا» بود. پس از مرگ وی دانشگاه ماکسیمو سان پدرو و سان پابلو جابه‌جا (:منتقل) و لورنزو بوتورینی آن را خریداری و سپس از وی گرفته و در کاخ ویراینال یا نایب‌السلطنه قرار داده شد، جایی که در آن آنتونیو لئون و گاما و خوزه آنتونیو پیچاردو آن را مورد پژوهش قرار دادند و پیچاردو تا سال 1812 میلادی از آن نگه‌داری کرد. سال‌ها پس از آن، ویسنته سانچز این دست نوشته را خریداری و در سال 1840 به گنج‌خانه (:موزه) ملی مردم شناسی و تاریخ داد و سپس ناپدید شد. در سال 1904 به وسیله پسر خوزه فرناندو رامیرز دوباره به موزه برگردانده شد.

نگاره خط فلورنتینو

در سال 1558 کشیش فرانسیسکو تورال، دهمین حکم مذهبی فرانسیسکان‌ها، کشیش برناردینو ساهاگون مامور نوشتن متن به زبان مکزیکی در مورد هر آن‌چه که بتواند برای پاس‌دار از «مسیحیت این بومیان اسپانیای جدید» سودمند باشد، نمود.
ساهاگون پژوهش‌هایش را با گردآوری نگارش و نگارگری هر آن‌چه که به ساکنین پیشین کهن اسپانیای جدید به‌ویژه فرهنگ ناهوا وابسته می‌شد، آغاز کرد. برای این‌کار با اربابان و خردمندان پیشین دیدار کرد. وی به نوشته‌هایش شکل داد و آن‌ها را به 12 کتاب بخش‌بندی کرد که شامل داده‌هایی از خدایان و جشن‌ها، ستاره‌شناسی و طالع‌بینی، پیشگویی، فلسفه و فصاحت و بلاغت، تاریخ برخی حاکمان و راه و روش حکومت، آداب و رسوم، نباتات و جانوران و سرانجام ماجراهایی درباره گشایش مکزیک است.
نخستین بار در سال 1793 به وسیله آنجلو ماریا باندینی کشیده‌شد. وی بر آن نام «نگاره خطی فلورنتینو» نهاد. فرانسیسکو دل‌پاسو ای ترونکوسو، هنگام اقامتش در اروپا بین سال‌های 1905 تا 1907، تهیه این نسخه را سفارش داد.

نگاره خطی مندوسا

آفریدن نگاره خطی مندوسا به سدتور نایب‌السطنه آنتونیو د مندوسا و با آرمان به دست آوردن چشم‌اندازی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی از سرزمین تازه گشوده شده (:فتح شده) صورت گرفت. در سال 1542 آفریده شد و از سال 1659 تا کنون در کتابخانه بدولی اتاق آکسفورد انگلستان نگه‌داری می‌شود. فرانسس بردان، نگارنده پژوهشی که به‌گمان بسیار کامل‌ترین نگاره خطی در امریکای مرکزی است، آمیخته‌ای است از تاریخ گشایش‌های پادشاهی، بررسی خراج ایالت‌ها و رویدادنامه قوم‌نگار زندگی روزانه. در این راستا سندی ضروری برای درک تاریخ پیش از استعمار مکزیک است.

فرتورها از مارال آریایی است.
6744